نهادها و سازوکارهای منطقه ای حمایت از حقوق بشر | زمانی، ساعد وکیل، عسکری

نهادها و سازوكارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر

در چند دهه اخیر نظام بین‌المللی حقوق بشر در بُعد معیارسازی و قاعده‏پروری توسعه‏ای شگرف را به تصویر كشیده است، با این حال به لحاظ نقض حقوق بشر توسط دولتها، اكنون وجود مكانیسم‌های فراملی حمایت از حقوق بشر به عنوان یك ضرورت اساسی مطرح شده است. مهمترین و مؤثرترین شیوه فراملی حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی آئین طرح شكایت فردی است، آئینی كه به قربانی اصلی نقض حقوق بشر، حق طرح شكایت در مرجعی بین‌المللی را اعطا می‏كند. به دلایل مختلف توسعه نهادها و سازوكارهای حمایتی این چنینی در سطح جهانی و منطقه‌ای یكسان و به یك میزان نبوده است. در واقع در حالی كه نهادها و سازوكارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر به نسبت به درجاتی قابل توجه از پیشرفت دست یافته‌اند نهادهای جهانی هنوز در مراحل اولیه رشد و پیشرفت قرار دارند.
كنوانسیون اروپایی حمایت از حقوق بشر و آزادی‏های اساسی كه در سوم سپتامبر 1953 لازم‏الاجراء گردید در سال 1954 به نهادی نظارتی به نام كمیسیون اروپایی حقوق بشر تجهیز شد و بدین وسیله برای اولین بار حق قربانی نقض حقوق بشر به دادخواهی فردی نزد مرجعی بین‌المللی به رسمیت شناخته شد. با ایجاد دیوان اروپایی حقوق بشر در سال 1959، و متعاقباً ایجاد حق مراجعه مستقیم افراد به دیوان در سال 1998 توان نظارتی دیوان و دستاوردهای آن افزایش یافت. دیوان اروپایی حقوق بشر الگوی مناسبی برای دیگر همتایان منطقه‌ای خود در حوزه حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در قاره آمریكا و قاره آفریقا بوده است.
كتاب «نهادها و سازوكارهای منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر» كه توسط آقایان دكتر سیّدقاسم زمانی، امیرساعد وكیل و پوریا عسكری تدوین و ترجمه شده، در سه بخش نظام‌های اروپایی، آمریكایی و آفریقایی حقوق بشر را مورد بحث قرار داده است. این كتاب كه در شمارگان 1000،  352 صفحه، و بهای 4500 تومان منتشر شده است از یك سوی تلاش نموده تا فقر منابع درسی دانشگاهی در این حوزه را تا حدی برطرف نماید و از سوی دیگر نشان دهد كه منطقه‌گرایی در حمایت از حقوق بشر منافاتی با جهانشمولی آن ندارد.
مؤسسه مطالعات و پژوهشهای حقوقی شهردانش امیدوار است بتواند با چاپ و انتشار اینگونه آثار، زمینه مناسبی برای تعاطی افكار و اندیشه‌ها فراهم آورد و در توسعه ادبیات حقوقی و دانشگاهی در این حوزه سهیم باشد

فهرست مطالب

مقدمه

بخش يكم ـ نظام اروپايي حمايت از حقوق بشر

فصل يكم ـ شوراي اروپا و كنوانسيون اروپايي حقوق بشر

فصل دوم ـ رويه و آئين ديوان اروپايي حقوق بشر: قبل از مرحلة قابليت پذيرش

فصل سوم ـ رويه و آئين ديوان اروپايي: پس از مرحلة قابليت پذيرش

فصل چهارم ـ معيارها و ضوابط پذيرش دادخواست

فصل پنجم ـ رويه ديوان اروپايي حقوق بشر: حكم و اجراي حكم

بخش دوم ـ نظام آمريكايي حمايت از حقوق بشر

فصل يكم ـ كميسيون آمريكايي حقوق بشر: بررسي ساختار و نحوه رسيدگي به شكايات

فصل دوم ـ عملكرد ديوان آمريكايي حقوق بشر: ساختار، صلاحيت و آئين دادرسي

بخش سوم ـ نظام آفريقايي حمايت از حقوق بشر

فصل يكم ـ كميسيون آفريقايي حقوق بشر و خلقها

فصل دوم ـ ديوان آفريقايي حقوق بشر و خلقها

نتيجه‌گيري

ضمائم

نمايه