شخصیت جنین | دکتر آذین

در مطالعه جایگاه اخلاقی و حقوقی جنین همواره باید تدرّج را در نظر داشت. جنین یک روزه از حرمت جنین چهل روزه برخوردار نیست و جنین دوماهه شأن اخلاقی جنین چهارماهه را ندارد. منع اسقاط جنین، پیش از کمال سه ماهگی و پس از آن، از درجه شدت یکسانی برخوردار نیست. حکم منع یکی است اما قبح نقض آن یکسان نیست. به واسطه همین نگرش تدرّج – نهاد است که دیه جنین در مراحل مختلف تکوین، مرحله به مرحله افزایش می‌یابد. در این میان، کج فهمی راهزن آن است که اسقاط جنین را تا پیش از کمال صورت انسانی، مباح انگاریم و به بهانه نائل نشدن به کمال انسانی، درجه‌ای از رشد انسانی را که به آن رسیده، نادیده گیریم. جنین، مفهومی است مشکّک که از دل طبیعت انسانی بالا می‌گیرد، حرمت می‌یابد و در لحظه شکل گیری صورت انسانی، شخصیت می‌پذیرد.

هم با توجه به تحولات فیزیولوژیک و هم با عنایت به نصوص قرآنی و روایی، پایان ماه سوم رشد را می‌توان مناسب‌ترین زمان برای شناسایی شخصیت انسانی جنین و شکل گیری “نفس” تلقی نمود. کالبد بی‌جان زمانی استعداد دریافت جان می‌یابد که به تعبیر ارسطو قابلیت این پذیرش را یافته باشد و این قابلیت، تا پیش از شکل گیری هیأت انسانی جنین مفقود است. انتخاب این دیدگاه هم این امکان را به ما می‌دهد که با یک ارزیابی بدن شناسانه بتوانیم به پرسش پیرامون شخصیت جنین پاسخ دهیم، و هم دغدغه‌های دینی، فلسفی و اخلاقی ما را مرتفع می‌سازد.

با وجود این، در هر یک از مراحل رشد جنین، به احترام بالقوگی فعالی که از لحظه لانه گزینی یافته، باید از هرگونه آسیب رسانی به آن دوری نمود و پیش از لانه گزینی نیز، به واسطه آغاز روند خلقت انسانی اش، جز در مسیر کمال آفرینش خلیفه خدا، نمی‌توان از آن بهره برد.