قواعد فقه – جلد دوم (قاعده لاضرر با تطبیق بر قوانین و مطالع تطبیقی) | دکتر بهرامی

مبنای این کتاب بطور عمده تحقیقات نگارنده در رساله دکتری است که تحت عنوان “سوء استفاده از حق” به چاپ رسیده ولی در طول بیست و سه سال تدریس در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری حقوق در دانشگاه امام صادق(علیه السلام) در تهران و در دانشگاه شهید باهنر کرمان به نقطه نظرهای جدیدی نیز در ارتباط با قاعده لاضرر رسیده است که آنها را نیز به دست آوردهای قبلی افزوده و در این کتاب جمع کرده است.

ویژگی های این محصول

قواعد فقه از جهات مختلف برای رشد و بارور شدن مطالعات حقوقی لازم است زیرا:

1. از گذشته‌های دور یعنی از نخستین سده‌های بعد از اسلام تا کنون علی رغم بعضی نوسانهای گذرا، حقوق ایران بر مبنای فقه اسلامی بوده لذا درک عمیق نهادهای حقوقی ایران بسته به مطالعه عمیق و اطلاع دقیق دانش پژوهان و محققین از قواعد فقه اسلامی است.
2. دست‌آوردهای حقوقدانان و فقهای اسلامی یکی از درخشانترین مظاهر اندیشه انسانی است. اطلاع از “قواعد فقه” اسلامی کلیدی است که می‌تواند دسترسی به این گنجینه گرانبها را آسان کند. فقیهان مذاهب مختلف اسلام در طول صدها سال آثار گرانبهائی در “قواعد فقه” تألیف کردند بعد از تأسیس دانشکده حقوق دانشگاه تهران که اولین دانشکده حقوق ایران بود، درس “قواعد فقه” جزو دروس اصلی این دانشکده قرار گرفت و اساتید دانشمندی مانند مرحوم استاد شهابی تدریس این درس مهم را بر عهده داشتند و از آن پس نیز “قواعد فقه” جزو دروس اصلی رشته حقوق به شمار می‌آید، ولی غیر کافی بودن واحدهای این درس در برنامه‌های مصوب دانشکده‌های حقوق همواره باعث می‌شد که بسیاری از قواعد فقه ناخوانده بماند و اساتید به بحث درباره چند قاعده بسنده کنند و در نتیجه بسیاری از قواعد فقه برای حقوقدانان ناشناخته باشد.

قاعده لاضرر یکی از مهمترین “قواعد فقه” اسلامی است که در همه ابواب “فقه” اعم از عبادات و معاملات، بازتاب داشته و از زمان پیامبر اسلام (ص) تا کنون مورد توجه مسلمانان بوده و فقیهان همه فرقه‌های مذهبی اسلام، قاعده مزبور را مورد توجه قرار داده‌اند. در فقه امامیه نیز به قاعده لاضرر عنایت زیادی بوده و فقیهان بزرگ شیعه در کتابهای فقهی خود کراراً به این قاعده استناد و بسیاری از ایشان درباره قاعده مزبور رسالات مستقل تألیف کرده‌اند