معرفی و فهرست کتاب قواعد فقه – بخش جزایی (جلد سخت) | دکتر محقق داماد
کتاب قواعد فقه بخش جزایی نوشته سید مصطفی محقق داماد به قواعد فقهی جزایی که مبنای قوانین مرتبط به کیفری و جزایی بوده اند، می‌پردازد.
این کتاب شامل قاعده درأ، اکراه، اضطرار، لوث و قسامه از قواعد آزمون قضاوت می‌باشد.
عناوین اصلی کتاب
- قاعده قبح عقاب بلابیان (اصل قانونی بودن مجازات)
- قاعده درأ
- قاعده اکراه
- قاعده اضطرار (الضرورات تُبیح المحظورات)
- قاعده وزر (اصلی شخصی بودن مجازات)
- قاعده حرمت اعانت بر اثم
- مباحث تعزیرات
- قاعده حرز در سرقتِ مستوجب حد
- نظریه اقامه حدود
- قاعده لوث و قسامه
فهرست عناوین قواعد فقه بخش جزایی
دیباچه
- 1-جایگاه دادرسی و قضا در نظام ارزشی اسلام
- 2-اهمیت حکم قضا
- 3-مقایسه نظام قضایی اسلام با اروپا
- 4-شعارهای اصولی
- الف-اصول برائت
- ب – ممنوعیت شکنجه
- ج- حقوق متهم
- د- اصل مساوات در مقابل قانون
- ه-رعایت نزاکت قضایی
- د-اصل منع تجسس (ولا تجسسوا)
- 5-عمل جوامع اسلامی
قاعده ی قبح عقاب بلا بیان(اصل قانونی بودن مجازات)
- مبحث اول: کلیات
- 1-سیر تاریخی
- 2-مفاد اجمالی قاعده
- 3-مقایسه قاعده قبح با اصل عدم رافعیت
- 4-بیان تکلیف یا عقوبت
- 5-بیان صادر یا بیان واصل
- 1-دلیل عقل
- 2-نظریه عقل
- 3-دلایل نقلی
- مبحث سوم: مجاری قاعده قبح عقاب بلا بیان
- اباحه و حظر
- اصل برائت
- جهل به حکم
- مبحث چهارم: اصل قانونی بودن جرم و مجازات در حقوق موضوعه
- بررسی تاریخی
- تبیین حدود اصل قانونی بودن جرم و مجازات
- اصل قانونی بودن جرم و مجازات در قوانین ایران
فصل دوم قاعده درا
- مقدمه
- مبحث اول: مستندات فقی
- روایات
- 1-1- منابع روایی اهل سنت
- منابع حدیثی امامیه
- دلایل دیگر
- تسالم اصحاب بر حجیت این قاعده
- مطابقت مفاد قاعده با اصوا عقلی
- روایت وارده در مورد معذور بودن جاهل
- مبحث دوم: تحلیل کلمات قاعده
- واژه شبهه
- الف- معنای لغوی
- ب- معنای اصلاحی شبهه
- اقسام شبهه
- از نظر فقه عامه
- تقسیمات شبهه از نظر فقه عامیه
- تقسیم بندی شبهه بر اساس حقوق جزای عرفی
- واژه(الحدود)
- واژه تدرء(درا)
- مبحث سوم: ملاک در عروض شبهه
- مبحث چهارم: دایره شمل قاعده ی (درا)
- حدود به معنای اخص
- تعزیات
- شمول قاعده در مورد قصاص و دیات
- قصاص
- دیات
- مبحث پنجم: رابطه قاعده درا با اصول و قواعد فقهی دیگر
- رابطه ی قاعده درا با اصل برائت
- رابطه ی قاعده درا با اصل احتیاط
فصل سوم: قاعده اکراه
- مقدمه
- مبحث اول: کلیات
- واژه ی اکراه
- اکراه در لغت
- اکراه در اصلاح فقها
- مقایسه اضطرا، اکراه و اجبار
- مبحث دوم: مستندات و ادله ی فقهی
- کتاب
- سنت
- اجماع
- عقل
- مبحث سوم: اقسام اکراه
- اکراه ملجی یا اکرام تام
- اکراه ناقص یا اکراه ملجی
- مبحث چهارم: عناصر اکراه
- تهدید اکراه کننده
- ترس ناشی از تهدید و تاثر روانی مکره
- شرایط تحقق اکراه
- مبحث پنجم: موضوع تهدید
- تهدید شخص مکره
- تهدید شخص ثالث
- مبحث ششم: قلمرو اکراه و دایره ی تاثیر آن
- نتیجه
- مبحث هفتم: اکراه در قوانین موضوعه جزایی
فصل چهارم: قاعده ی اضطرار (الضرورات تبیح المحظورات)
- مقدمه
- مبحث اول: کلیات
- واژه اضطرار و ضرورت
- شناخت اصلاحی مفاهیم
- الف)مقایسه اضطرار با اجبار
- مقایسه اضطرار با اکراه
- مبحث دوم: مستندات و ادله فقهی قاعده
- کتاب
- روایات
- اجماع
- عقل
- مبحث سوم: آثار اضطرار در احکام
- اثر اضطرار در احکام تکلیفی
- در احکام وضعی
- ماهیت شرعی فعل اضطراری
- تداوی به حرام
- حد ضرورت
- مبحث چهارم: شرایط تحقق حالت اضطرار
- شرایط واقعه ی اضطراری
- شرایط اقدام مضطر
- مبحث پنجم: اضطرار در حقوق جزای عرفی
فصل پنجم: قاعده ی وزر(اصل شخصی بودن مجازات)
- مقدمه
- مبحث اول: کلیات
- اصل شخصی بودن مجازات ها در تاریخ
- در دوران باستان
- در ادیان الهی پیش از اسلام
- اصل شخصی بودن مجازات در حقوق امروز
- اصل شخصی بودن مجازات در اسلام
- مبحث دوم: منابع فقهی قاعده ی وزر
- کتاب
- سنت
- اجماع
- عقل
- بررسی دلایل
- مبحث سوم: نمونه های کاربردی قاعده ی وزر در فقه
- مبحث چهارم: استثناهای قاعدهی وزر
- 1-وجوب دیه بر عاقله
- 2-مسئولیت دولت
فصل ششم: قاعده ی اعانت بر اثم
- مقدمه
- مبحث اول: منابع قاعده
- کتاب
- روایات
- عقل
- اجماع
- مبحث دوم: مفاد قاعده
- مفهوم اعانت
- مفهوم اثم
- مبحث سوم: شرایط و عناصر لازم برای صدق قاعده
- حرام بودن عمل ارتکابی معان
- گناهان کبیره و صغیره
- معیارهای کبیره و صغیره
- عمل مثبت شخص معین
- وجود عناصر معنوی
- حل روایات متعارض
- تحقق نتیجه در خارج
- تعدد معین و معان
فصل هفتم: مباحث تعزیرات
- مبحث اول: ماهیت حقوق تعزیر
- کلیات
- تعزیر در لغت
- تعریف فقهی تعزیر
- تعزیر در روایات و اخبار
- تعزیر در فتاوای فقها
- فرق میان حد و تعزیر
- از جهت موضوع
- از جهت عقوبت
- از جهت میزان مجازات
- اصل در تعزیرات
- دو طرز فکر متقابل
- ارزیابی دلایل
- دلایل انحصار تعزیر در تازیانه
- نقد دلایل انحصار
- دلایل عدم انحصار مجازات تعزیری در تازیانه
- اظهارنظر نهایی
- مبحث دوم: نحوه ی تعیین مجازات تعزیری
- ادله مخالفین و موافقین
- نقد دلایل
- مدارک روایی قاعده
- گفتار فقها
- مدیریت جامعه
- مبحث سوم: قلمرو مجازات تعزیری
- گفتار فقها
- بیان نظریات
- نقد و بررسی
- نظر نهایی
- نتیجه مباحث تعزیرات
فصل هشتم: قاعده حرز در سرقت مستوجب حد
- مقدمه
- مبحث اول: اعتبار حرز
- روایات موافق
- روایات مخالف
- نقد و بررسی
- رفع تعارض بین روایات
- مبحث دوم: تعریف حرز
- تعریف لغوی
- تعریف فقهی
- مستند نظریه مشهور
- مستند نظریه شیخ طوسی
- تحقیق مطالب
- مرعی و منظر مالک
- مفهوم هتک
- مبحث سوم: مصادیق مشتنبه حرز
- سرقت از جیب(جیب بری)
- سرقت ثمره(میوه)
- آدم ربایی
- سرقت اجیر
- سرقت زوج و زوجه از یکدیگر
- هتک حرز بصورت گروهی
- اخراج مال به دفعات مکرر
- بلعیدن مال در حرز
- اعاده مال مسروقه به حرز
- نظریه اقامه حدود
- مقدمه
- موافقین اجرای دلایل آنان
- قاتلین به تعطیل و دلایل آن
- نقد و بررسی
فصل دهم: قاعده ی لوث و قسامه
- مقدمه
- مبحث اول: معنا و مفهوم قسامه
- واژه قسامه
- تعریف قسامه
- مبحث دوم: مشروعیت قسامه
- احادیث
- توجیهات عقلانی
- مبحث سوم: نظریه فقها
- موافقت و مخالفت
- دلایل طرفین
- دلیل اول
- پاسخ
- دلیل دوم
- پاسخ
- دلیل سوم
- پاسخ
- نتیجه گیری
- مبحث چهارم: موارد اعمال قسامه
- وجود دعوای قتل
- وجوب لوث
- لوث چیست؟
- لوث در عرف مالکیه
- لوث در عرف شافعی
- لوث در عرف حنابله
- لوث در فقه حنیفه
- لوث در فقه شیعه
- کیفیت قسامه
- قول حنفیه
- قول فرق دیگر اهل سنت
- قول شیعه
- مبحث ششم: کسی که مکلف به ارائه قسامه است
- از نظر حنفیه
- از نظر مالکیه
- از نظر شافعیه
- از نظر حنابله
- از نظر شیعه
- مبحث هفتم: نتیجه
ضمیمه
امتیاز و دیدگاه کاربران قواعد فقه - بخش جزایی (جلد سخت) | دکتر محقق داماد