حقوق کیفری بین المللی | دکتر رضوی فرد و دکتر فرجی

در مفهوم کلاسیک، حقوق کیفری بین‌المللی شاخه‌ای از حقوق کیفری که به جرایم دارای یک عنصر خارجی مرتبط می‌‌شود تعریف شده است. بدین‌سان، حقوق کیفری بین‌المللی قواعد حاکم بر مجازات جرایمی را که دارای عنصری هستند که آنها را به یک حقوق خارجی مرتبط می‌‌سازد تعیین می‌کند. این تعریف کلاسیک تحت تأثیر ایجاد مراجع کیفری بین‌المللی که به مجازات جرایم پیش‌بینی‌‌شده توسّط حقوق بین‌الملل مربوط می‌‌شوند دگرگون شده است. این امر منجر به پدیداری مفهوم جرایم بین‌المللی شده است؛ این جرایم به حقوق کیفری بین‌المللی افزوده شده‌اند. تعریف معاصر حقوق کیفری بین‌المللی این شکوفایی مبنایی را برای گسترش بیشتر درمی‌‌نگرد و از این رو چنین تعریفی از آن ارائه می‌شود: «شاخه‌ای از حقوق کیفری که مجموعه مسائل کیفری عرصة بین‌المللی را سامان می‌بخشد».

مطالعة جرایم بین‌المللی در ابتدا موضوع نام‌گذاری‌های ویژه‌ای قرار گرفته بوده است. از این رو، بکارگیری عنوان «حقوق کیفری میان‌‌کشوری»،و «حقوق کیفری جهانی»و یا «حقوق بین‌الملل کیفری»و پیشنهاد شده بوده است. این امر به معنای توجّه به ویژگی مبانی بین‌المللی آنها در برابر ماهیّت داخلی حقوق کیفری بین‌المللی است. البته این دوگانگی در عنوان‌گذاری پابرجا نماند؛ دست‌کم در دکترین کیفری بدین‌سان است. دکترین عنوان «حقوق کیفری بین‌المللی» را حفظ می‌‌کند؛ حقوق جرایم بین‌المللی در این عنوان ادغام شده است. این گزینش بی‌گمان ناشی از یک نام‌گذاری یگانه از دو قلمرو است. همچنین، این امر ناشی از ناتوانی عنوان «حقوق بین‌المللی کیفری» در به شمار آوردن راهکارهای حقوق داخلی است که بر قسمتی از مجازات جرایم دارای یک عنصر خارجی حاکم هستند. از این رو، به طور عام عنوان «حقوق کیفری بین‌المللی» استفاده شده است، اگرچه محتوای آن تا حقوق بین‌المللی کیفری گسترش می‌‌یابد. این ادغام به ارائة تعریفی گسترده از حقوق کیفری بین‌المللی می‌انجامد، چنانکه مناسب است همچون شاخه‌ای از حقوق کیفری که سرکوب جرایم دارای یک عنصر خارجی و جرایم پیش‌بینی‌شده توسّط حقوق بین‌الملل را سامان می‌بخشد دریافت شود. وانگهی، با وجود دقیق نبودن، این تعریف دربارة موضوعات، اهداف، ماهیّت، مبانی و منابع حقوق کیفری بین‌المللی مطالبی را به میان می‌آورد.