دادرسی کیفری غیرقضائی | دکتر محمدبیکی

کتابی که پیش رو دارید، برآمد طرحی پژوهشی است که به «دادرسی کیفری غیرقضایی» به ویژه در نظام حقوقی ایران پرداخته است. انگیزه اصلی نویسنده، تدقیق در راهکارهای افزایش سرعت و دقت رسیدگی به پرونده‌های قضایی به عنوان یکی از مطالبات و تقاضاهای اصلی حقوقی و قضایی کشور بوده است. شواهد نشان می‌دهد، نظام قضایی کشور، فشاری افزون به واسطه حجم مراجعات، هزینه‌های اقتصادی، و تنش‌های شغلی نیروی انسانی متحمل می‌شود. نویسنده امید دارد نگارش این کتاب، بستری برای اندیشه ورزی در مسیر کاهش فشار بر دستگاه قضایی قرار بگیرد.

ریشه اصلی فشار بر دستگاه قضایی را می‌توان در رابطه «ساختار قضایی» با «ساختار اجتماعی و تغییرات آن» جستجو نمود. با ظهور مدرنیته، زندگی روزمره بشر نیز دگرگون شده است. صنعتی شدن، پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیکی، ظهور مشاغل جدید، شکل گیری دولت – ملت، تغییر ساختار خانواده از «خانواده گسترده» به «خانواده هسته‌ای»، توسعه ارتباطات و رسانه‌های مدرن، مسایل جدیدی را در زندگی اجتماعی بشر ایجاد کرده است. مسایلی که تنش، اختلاف و نزاع بین انسانها، نهادها و حتی در مقیاسی وسیع تر کشورها را تشدید کرده است. پدیده جهانی شدن نیز به پیچیدگی مسایل حقوقی و قضایی کمک کرده است. این وضعیت جدید موجب شده است، دولت‌ها به عنوان نهاد رسمی پاسخگویی به رفتارهای مجرمانه با حجم انبوهی از مطالبات و تقاضاهای حقوقی و قضایی دست و پنجه نرم کنند. از زمان شکل گیری دادگستری عمومی، دولت به عنوان نهاد رسمی پاسخگویی به رفتارهای مجرمانه این مهم را از طریق راهکارهای رسمی انجام داده است و این همان مقتضای قانونی بودن دادرسی کیفری است.